GÜLCAN KILCI - 9. SINIF DERS NOTU 3
!!! NOT: SARI İŞARETLENEN ALANLARI DEFTERİNİZE NOT
EDİNİZ.
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin
şekline geoit adı verilir.
Dünya’nın geoit şekli, kendi ekseni etrafında dönüşü sırasında oluşan, merkez
kaç kuvvetiyle savrulması sonucu meydana gelmiştir.
Dünya’nın kutuplardan
basık, Ekvator’dan şişkin olmasına bağlı olarak Ekvator çevresi (40.076 km)
kutuplar çevresinden (40.009 km) daha uzundur. Bu nedenle yeryüzündeki en uzun
hayali çizgi Ekvator’dur.
Kutupların yarıçapı (6.357 km), Ekvator’un yarıçapından (6.378 km), 21 km daha
kısa olduğu için kutuplar Dünya’nın merkezine daha yakındır. Bu nedenle yer
çekimi Ekvator’da az, kutuplarda fazladır.
Dünya’nın Şeklinin Sonuçları Dünya’nın genel görüntüsü küreyi andırmakla birlikte
tam bir küre olmadığı, kürenin biraz boyut değiştirmiş hâli olduğu ölçümler ile
kanıtlanmıştır. Bu nedenle Dünya’nın şeklinin sonuçlarını iki başlık altında
incelemek gerekir.
Dünya’nın Geoit Olmasının Sonuçları 1) Ekvator’un uzunluğunun tam bir meridyen dairesinin
(iki meridyen yayının birleşmesi) uzunluğundan 67 km daha fazla olmasıdır. 2)
Ekvator’un yarıçapının kutupların yarıçapından 21 km daha uzun olmasıdır. 3)
Kutup noktalarındaki yer çekimi gücünün Ekvator’daki bir yere göre daha fazla
olmasıdır.
Dünya’nın
Küresel Şeklinin Sonuçları
1) Güneş ışınlarının yere düşme açısı Ekvator’dan
kutuplara doğru gidildikçe daralır. Buna bağlı olarak kutuplara gidildikçe;
• Sıcaklık azalır.
• Gölge boyları
uzar.
• İklim
özellikleri değişir.
• Bitki örtüsü
değişir.
2)
Dünya’nın bir yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlık olur.
3)
Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin çevre uzunlukları kısalır.
4) Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe ardışık iki
meridyen arasındaki uzaklık azalır ve tüm meridyenler kutup noktalarında
birleşir.
5) Harita çizimlerinde hatalar meydana gelir.
6) Ekvator ve kutuplarda termik basınç kuşakları oluşur
Yorumlar
Yorum Gönder